Żołnierz to osoba, która pełni służbę w siłach zbrojnych swojego kraju, i której zadaniem jest obrona jej granic. Żołnierze pełnią swoją funkcje również poza granicami swojej ojczyzny wykonując działania bojowe zarówno, gdy ich kraj jest agresorem, bądź jest na misji pokojowej lub są w siłach szybkiego reagowania, gdy sytuacji zmusi społeczeństwo międzynarodowe do szybkiego i zbrojnego współdziałania w ramach danego paktu militarnego.

Najniższym stopniem wojskowy jest szeregowy, niegdyś zwany szeregowcem (do 1976 w Polsce). Stopień ten otrzymują wszyscy poborowi, którzy po raz pierwszy zostali powołani do czynnej służby wojskowej wraz z pierwszym dniem jej odbycia. Ochotnicy oraz obywatele przeniesieni do rezerw również otrzymują ten stopień, gdy są do owych rezerw przeniesieni.

Oficer to stopień żołnierza zawodowego lub żołnierza rezerw, który należy do korpusu oficerów, posiada stopień przynajmniej podporucznika oraz pełni służbę na stanowisku przynajmniej dowódcy plutony, instruktora, członka sztabu, a także na szczególnym stanowisku, jak lekarz lub pilot. Żołnierz, który otrzymuje pierwszy swój stopień oficerski jest pasowany szablą przez generała podczas uroczystej promocji co ma na celu nawiązanie do tradycji rycerskiej. Dawniej otrzymywał wówczas szable, a obecnie w marynarce i lotnictwie kordzik.

Podoficer to stopień żołnierza służby czynnej lub rezerw, który należy do tzw. korpusu podoficerskiego i posiada stopień wojskowy przynajmniej kaprala w wojskach lądowych lub mata w Marynarce wojennej oraz pełni służbę co najmniej na stanowisku dowódcy drużyny. W czasie II RP mianem podoficerów określano zarówno żołnierzy zasadniczej służby wojskowej (do stopnia kaprala) oraz żołnierzy zawodowych (kaprali, plutonowych, sierżantów, starszych sierżantów oraz chorążych). W Ludowym Wojsku Polskim i w Wojsku Polskim do roku 2004, podoficerowie dzielili się na podoficerów zasadniczej służby wojskowej (mianowicie kapral i starszy kapral) oraz podoficerów zawodowych (pozostałe podoficerskie stopnie).