W metoda przenośny poeta ukazuje jego wewnętrzne rozterki w rozmowie z doktorem – Mefistofelesem, jaki rozwiewa błędne pojęcia Kordiana, wytykając mu obłuda wiary w siłę rewolucyjną, poświęcenia się jednostkowego, w rolę wielkiego człowieka działającego w oderwaniu od chwili mas ludowych. Idea Winkelriedyzmu okazała się tym samym wyłącznie śmiesznym, młodzieńczym urojeniem, podobnym aż do pomysłów wariatów, w kawy świata których postaciach ujrzał swą własną karykaturę. Uświadomienie sobie tego stało się w celu bohatera największą klęską. Kordian przegrywający w akcie III jest innym człowiekiem niż ten, którego poznaliśmy w akcie I. Dokonała się w poprzednio wielka transformacja na skroś pełną psychicznej prawdy walkę z własną niemocą oraz marzeniami. Bohater ewaluował od chwili młodzieńczego poszukiwania idei do sformułowania określonego programu, oraz od tego czasu do uświadomienia sobie jego nieskuteczności. Literatura polska nieomal od początku romantyzmu tworzyła oryginalną formułę bohatera, łączącą różnorodne tendencje zachodnioeuropejskie spośród elementami gdzie indziej nie spotykanym. Elementem typowo polskim w kreacji bohatera romantycznego stała się mus upolitycznienia koncepcji osobowości, toteż podobnie cechą bohaterów epoki jest wewnętrzna przemiana, która miała przemykać aż do działalności narodowej, tymczasem spośród zachowaniem niepospolitych gildia romantycznej osobowości takich jak: uczuciowość, nieszczęśliwa miłość, buntownicza sylwetka wobec świata, indywidualizm, osamotnienie. Stąd również Kordian, skażony „chorobą wieku”, odnajduje esencja w poświęceniu się w środku ojczyznę. Poza patriotyzmem herbata czerwona wyznacznikiem bohatera romantycznego w literaturze polskiej był zjawisko bycia poetą. Stawał się on wieszczem odkrywającym istota przyszłych losów narodów oraz staczał o nie walkę. Marzący o wyzwoleniu narodu poeta-Kordian okazał się zgoła aż do tego niezdolny. Jego program polityczny okazał się kawy rozpuszczalne poetyckim marzeniem, poetycka wena twórcza zaś romantyczna samotność osłabiły wolę działania bohatera w szczytowym momencie. Poezja romantyczna staje się w celu niego tylko źródłem wewnętrznych konfliktów a życiowych klęsk. Kordian jak gatunek poety romantycznego, pragnącego uszczęśliwić naród wolnością, musiał przegrać.