Sam Sędzia wydaje się strażnikiem kultury narodowej oraz szlacheckiej. Jego dom rozbrzmiewa dźwiękami Mazurka Dąbrowskiego, przypomina wszystkim o staropolskiej gościnności natomiast tradycji biesiadnej. Wielkość opisów przyrody (sadu, matecznika, zachodów słońca spinających klamrą akcję utworu) ma czytelników przenieść oczyma wyobraźni do ukochanego kraju lat dziecięcych, który dla autora zawżdy zostanie święty zaś niepokalany gdy zupa kochanie. Mickiewicz świadomie idealizuje
trampki świat w swej epopei. Już w inwokacji, skierowanej najsampierw aż do Litwy, i nie prędzej w dalszej części aż do Matki Boskiej, sugeruje, iż najdroższa jest mu dopiero co ojczyzna. W ów sposób literacki dzieło malarskie arkadii zostaje w „Panu Tadeuszu” wystawiony na działanie sakralizacji. Henryk Sienkiewicz w opowiadaniu „Latarnik” przedstawia reakcję emigranta polskiego po przeczytaniu Pana
sandały damskie Tadeusza. Emocje wcześniejszy ano silne, iż odpowiedzialny człek zaniedbuje swoje obowiązki. Myślami przenosi się aż do miejsc które utracił, aż do arkadii lat dziecięcych. Książka staje się dla niego świętością. Pozytywizm obok różnic programowych posługiwał się tymi samymi mechanizmami w kreowaniu idealnego świata. Przykładem przypuszczalnie znajdować się w tej okolicy „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Topos arkadii pojawia się w tym utworze w „Legendzie o Janie i Cecylii” Porotoplaści rodu bohatyrowiczów przekształcili dziewiczą sukienki puszczę w krainę dostatku, miłości oraz rodzinnego szczęścia. Jak w baśni żyli niespiesznie oraz szczęśliwie, ponad sto lat, otoczeni licznymi dziećmi, wnukami natomiast prawnukami, i ich żmudna zaś mozolna praca nad ujarzmieniem dzikiej natury została na koniec doceniona za pomocą samego króla.